قبلا در این مقاله گفتیم،‌ در کامپوننت Power Pivot، مدلسازی داده و ایجاد انواع محاسبات توسط زبان DAX صورت می‌گیرد. در این مقاله می‌خواهیم درمورد DAX مفصل‌تر صحبت کنیم تا با این زبان کاربردی بیشتر آشنا شویم.

DAX (یا Data Analysis Expressions) مجموعه‌ای از توابع، عملگرها و ثابت‌ها (functions, operators, and constants) است که از آن‌ها می‌توان در فرمول‌ها و عبارات، برای محاسبه یا بازگرداندن یک یا چند مقدار استفاده کرد. به زبان ساده‌تر دکس کمک می کند تا اطلاعات جدیدی را از داده‌های موجود استخراج کنیم.

 

مدل سازی داده ها مرحله مهمی در طراحی پیشرفته و توسعه داشبوردهاست. خروجی مدلسازی داده‌ها، محاسبه های درست بر اساس داده های درست حاصل از  ETL است. زبان DAX عامل اصلی در محاسبه درست مرحله مدلسازی داده ها است.

در کامپوننت Power Pivot، مدلسازی داده و ایجاد انواع محاسبات توسط زبان DAX صورت می‌گیرد. این محاسبات عبارتند از :مقادیر محاسباتی (Calculated Measure)، ستون‌های محاسباتی (Calculated Column) و جداول محاسباتی (Calculated Table). علاوه بر POWER BI در Azure Analysis Services، SQL Server Analysis Services، SSAS Tabular و Power Pivot Excel نیز از زبان DAX استفاده می‌شود.

 

DAX در حدود سال ۲۰۰۹ توسط تیم ماکروسافت برای استفاده در Power Pivot توسعه یافت. در آن زمان Power Pivot به عنوان یک Add-in در اکسل ۲۰۱۰ در دسترس بود. DAX امروزه بسیار محبوب است چون در Power BI و SSAS Tabular   استفاده می‌شود. داستان DAX از آنجایی شروع شد که …

قبلا برای نوشتن کوئری‌های تحلیلی در سرویس‌ تحلیلی Microsoft (همان SSAS) باید از زبان MDX  (یا Multi Dimensional Expressions) استفاده می‌کردیم. MDX زبانی پیچیده و نسبتا سخت است که قطعا قابلیت‌های تحلیلی فوق العاده‌ای برای کاربران فراهم می‌کند. با انتشار SQL Server 2012، سرویس SSAS Tabular به آن اضافه شد که بعد از آن برای نوشتن کوئری‌های تحلیلی می‌توان از زبان DAX استفاده کرد که به نسبت بسیار ساده‌تر از زبان MDX است.

 

آشنایی با  فرمول نویسی در اکسل به شما کمک می‌کند که زبان DAX را بهتر درک کنید. اما اگر فرمول نویسی در اکسل را بلد نیستید، نگران نباشید، چون یادگیری آن بسیار ساده است. فرمول نویسی در DAX‌ به صورت Functional  است. بعبارتی هرچقدر هم که فرمول‌های نوشته شده پیچیده باشد، در نهایت یک تابع تو در تو است. در حدود ۲۰۰ تابع در DAX وجود دارد. ظاهر فرمول نویسی در DAX مشابه اکسل است و در حدود ۸۰ تابع بین اکسل و DAX مشابه است. نکته قابل توجه این است که در اکسل با سلول ها و Range  سر و کار داریم و در DAX‌با ستون ها .

 

در Power BI، تمامی مدلسازی‌‌ها و محاسبات فقط و فقط با استفاده از زبان DAX انجام می‌شود. جالب است بدانید که در پشت صحنه طراحی ویژوال ها POWER BI، تمامی فرایندها با استفاده از فرمول نویسی با زبان DAX می‌باشد(متاسفانه به اشتباه در برخی منابع فارسی گفته می‌شود که برای مدلسازی در Power BI ، از TSQL نیز استفاده می‌شود که کاملا غلط است. فقط و فقط دکس!!!)

زبان DAX در Power BI ، زمانی کاربرد دارد که نیاز به انجام تحلیل‌های پیچیده داریم. بنابراین زمانیکه کار شما با Power BI  صرفا محدود به مصورسازی داده و طراحی ویژوال است،‌ الزامی به یادگیری و به کارگیری زبان DAX نمی‌باشد. اگر نیاز به تحلیل اطلاعات در سطوح پیچیده دارید، باید  از دکس استفاده کنید.

همانطور که قبلا در این مقاله گفتیم، در کامپوننت Power Pivot، مدلسازی داده و ایجاد انواع محاسبات توسط زبان DAX صورت می‌گیرد. این محاسبات عبارتند از :مقادیر محاسباتی (Calculated Measure)، ستون‌های محاسباتی (Calculated Column) و جداول محاسباتی (Calculated Table).

 

اینکه در پاور بی آی یک فایل جدید باز کنیم و داده ها را درون آن وارد کنیم بسیار ساده است. همچنین می توانید بدون کوچک ترین استفاده از DAX، گزارش‌های مختلفی ایجاد کرده و مقادیر مورد نظر را به نمایش بگذارید. اما زمانی که بخواهیم شاخص‌های مختلف یا تحلیل‌های مختلف را در Power BI پیاده‌سازی کنیم، باید حتما از DAX استفاده کنیم.اگر فرمول‌های موثر و کارامدی با  DAX ایجاد کنید، باعث می شود تا از داده های خود بیشترین بهره را ببرید.

 

منبع

دانلود رایگان کتاب Beggining DAX with Power BI 

دانلود رایگان Supercharge Power BI